Biến rác thải thành điện

Rác thải nói chung và rác thải sinh hoạt nói riêng đang trở nên bức xúc ở Việt Nam. Tại nhiều địa phương, nhất là các khu đô thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, các bãi rác đã quá tải bởi lượng rác thải tập kết quá lớn.

    Một số địa phương cảnh báo nguy cơ hết quỹ đất cho chôn lấp rác. Mặc dù mấy năm gần đây, Việt Nam đã áp dụng một số giải pháp công nghệ xử lý tái chế, tái sử dụng rác thải thu lợi nhưng phần lớn rác thải vẫn được chôn lấp là chủ yếu với các phương pháp sơ sài, gây ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí.

    Xét trên góc độ kinh tế chôn lấp rác không phải là giải pháp lâu dài, kinh tế, thì việc áp dụng các công nghệ xử lý rác, phát triển kinh tế, thu lợi từ rác là hướng đi có tiềm năng, triển vọng.

      Bãi rác gò cát

    Bằng công nghệ chôn lấp, ủ kín để thu khí gas chạy máy phát điện, mỗi năm, bãi rác Gò Cát đã sản sinh hơn 21.000 kW điện. Hơn 17 ha từ khi áp dụng công nghệ và vận hành đã sinh ra hàng triệu kW điện hòa vào mạng lưới quốc gia. Rác thải sinh hoạt sẽ không còn là chất bỏ đi, là vấn nạn môi trường mà trở thành tiền, có tiềm năng kinh tế.

Không gây ô nhiễm môi trường
    Ưu điểm nổi bật của giải pháp công nghệ đang được áp dụng tại ba tổ máy phát điện Gò Cát là không gây ô nhiễm đất, không khí và nước bằng cách thiết lập công trường xử lý rác có kiểm soát theo tiêu chuẩn IMC (Cách ly - Quản lý - Kiểm soát), thu gas từ các nguồn rác chôn và chuyển nó thành năng lượng điện.

    Phương pháp cách ly, quản lý và kiểm soát rác để tránh ô nhiễm ở đây bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh. Mỗi ngày, bãi rác Gò Cát tiếp nhận khoảng 3.000 tấn rác sinh hoạt của TP Hồ Chí Minh. Toàn bộ bãi rác rộng 17,5 ha được chia làm 5 ô. Rác thải được chôn trong các ô chôn lấp có chiều sâu hơn 7m, có lót vật liệu chống thấm HDPE với độ bền hơn 50 năm và không ảnh hưởng tới môi trường.
    Khi hố rác đã cao khoảng 2-3 mét, các ô được phủ kín bằng tấm chống thấm HDPE được hàn nối với các tấm lót đáy, phía trên bãi rác sẽ được đổ đất để trồng cỏ hoặc cây xanh. Rác được ủ trong các ô bao kín này trong quá trình lên men phân hủy sẽ sinh ra khí gas. Khí gas sinh ra từ quá trình phân hủy rác được thu gom bằng hệ thống các giếng thu đứng và dẫn về trạm thu gas.

    Gas thu được sẽ phải chuyển qua công đoạn tách nước vì gas sinh ra từ rác thải sinh hoạt có lượng hơi nước khá lớn. Một hệ thống xử lý dây chuyền khép kín, hiện đại.
    Gas sạch sau khi thu được sẽ được dẫn đến máy chiết xuất và máy thổi khí nén trước khi được bơm vào hệ thống động cơ nổ để chạy máy phát điện. Điện sinh ra được đưa qua máy biến thế đê tăng áp và hòa vào lưới điện quốc gia.

    Khi đưa vào sử dụng cả ba tổ máv, tổng công suất điện thu được là hơn 2.430 kW/h và mang lại gần 21.287 kW mỗi năm. Theo dự kiến mỗi năm, bãi rác Gò Cát sẽ thu lợi khoảng 13 tỷ đồng từ điện rác thải. Theo Ban quản lý bãi rác, sắp tới công trường xử lý rác Gò Cát sẽ ngừng tiếp nhận rác bởi bãi chôn lấp đã được sử dụng hết công suất.

    Tuy nhiên, bộ phận làm gas điện vẫn hoạt động bình thường trong khoảng 10 năm nữa. Dự kiến. khi rác phân hủy hoàn toàn sẽ được dùng để chế biến phân bón. Rác thải sinh hoạt của thành phố sẽ được đưa sang bãi rác Phước Hiệp (Củ Chi) có diện tích 660 ha. Ở đây, rác cũng sẽ được chôn lấp để thu gas điện như ở Gò Cát.
Hiệu quả cao hơn nếu rác được phân loại tại nguồn
    TP Hồ Chí Minh đã có hai bãi chôn lấp rác lớn là Đa Phước (Bình Chánh) rộng 600 ha và Phước Hiệp (Củ Chi). Anh Bùi Trung Việt - Cán bộ Trạm gas điện và xử lý nước Gò Cát cho biết, do thành phần rác thải sinh hoạt chủ yếu là chất hữu cơ nên phát sinh nhiều khí gas. Dùng khí gas từ rác để sản xuất điện là ưu điểm nổi bật của công nghệ chôn lấp rác.

    Tuy nhiên, nó sẽ hiệu quả kinh tế hơn, lượng gas sẽ tăng cao hơn, nếu rác được phân loại tại nguồn. Đây chính là việc áp dụng giải pháp phân loại rác thải tại các hộ gia đình theo phương pháp 3R (giảm thiểu - tái chế - tái sử dụng) như Hà Nội vừa triển khai áp dụng thí điểm tại phường Phan Chu Trinh (Hoàn Kiếm).
    Phân loại rác thải tại nguồn không chỉ giảm diện tích đất dành cho chôn lấp mà còn tăng hiệu quả trong quá trình tái chế. Bởi ngay cả khi rác được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất phân bón hữu cơ hay sản xuất điện... thì cũng đều phải thông qua công đoạn phân tách từng loại rác.

(sưu tầm)